คำปรารภ

ชีวิตคือการแสวงหา  บ้างก็แสวงหาความมั่งคั่ง บ้างก็แสวงหาอำนาจ บ้างก็แสวงหาความลับของจักรวาล  แม้จะแสวงหาแตกต่างกันไป แต่สิ่งหนึ่งที่ทุกคนมีเหมือนกันคือ ปรารถนาความสุข  อย่างไรก็ตามผู้คนเป็นอันมากแม้จะค้นพบสิ่งที่แสวงหามานาน ก็ใช่ว่าจะมีความสุขเสมอไป  มหาเศรษฐีพันล้านหลายคนไม่เคยพอใจในสิ่งที่ตนได้มา  ผู้ปกครองเรืองอำนาจคนแล้วคนเล่าไม่มีความพึงพอใจในชีวิต  ออรังเซ็บ จักรพรรดิผู้มั่งคั่งที่สุดของราชวงศ์โมกุล และมีอำนาจแผ่ขยายไปทั่วคาบสมุทรอินเดีย แม้ประสบความสำเร็จอย่างมากมาย แต่ก็หามีความสุขไม่ ก่อนสิ้นพระชนม์ได้เผยความในใจว่า “ฉันมาและไปเหมือนคนแปลกหน้า  ฉันไม่รู้ว่าฉันเป็นใคร หรือกำลังทำอะไรอยู่...ชีวิตนั้นมีคุณค่าอย่างมาก แต่จากไปอย่างสูญเปล่า” 

ออรังเซ็บพบและมีทุกอย่างที่ตนแสวงหา แต่กลับไม่มีความสุขกระทั่งวาระสุดท้าย เพราะมีสิ่งหนึ่งที่หายไปจากชีวิตของพระองค์ นั่นคือคำตอบว่า “ฉันเป็นใคร”   นี้คือโศกนาฏกรรมที่เกิดกับผู้คนจำนวนมาก  กล่าวได้ว่า       ความสำเร็จในการแสวงหานั้นหาใช่หลักประกันแห่งความสุขไม่  หากสิ่งที่ตนค้นพบหรือได้มานั้นไม่ช่วยให้รู้จักตนเองเลย  พูดอีกอย่างก็คือ เราจะพบความสุขอย่างแท้จริงต่อเมื่อรู้จักตนเอง  การค้นพบอะไรก็ไม่สำคัญเท่ากับการค้นพบตัวเองในมิติที่ลึกซึ้งที่สุด

การค้นพบว่า อะไรคือความปรารถนาในส่วนลึกของจิตใจ อะไรที่ช่วยเติมเต็มชีวิตให้อิ่มเอมอย่างแท้จริง และอะไรคือสิ่งที่เป็นคุณค่าและความหมายของชีวิต  ทั้งหมดนี้เป็นส่วนหนึ่งของการค้นพบความจริงเกี่ยวกับตนเอง ซึ่งจะว่าไปแล้วไม่มีความจริงใดที่สำคัญและลึกซึ้งเท่ากับการค้นพบว่า “ตัวฉัน”นั้นไม่มีอยู่จริง หากเป็นสิ่งสมมุติที่ปรุงแต่งขึ้นมา และเป็นที่มาแห่งความทุกข์ทันที่ที่ยึดติดถือมั่นกับมัน    กล่าวอย่างถึงที่สุดคำตอบว่า “ฉันเป็นใคร” ไม่สำคัญเท่ากับว่า “ฉันเป็นอะไร”

หนังสือเล่มนี้เป็นการรวมข้อเขียนและคำบรรยายของข้าพเจ้า  ซึ่งได้นำขึ้นเฟซบุ๊คส่วนตัวในช่วงหลายปีที่ผ่านมา (www.facebook.com/psvisalo)   แทบทั้งหมดเคยปรากฏในสื่อสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ ทั้งที่เป็นหนังสือพิมพ์รายวัน นิตยสาร และวารสารต่าง ๆ มาแล้ว  ข้าพเจ้าเพียงแต่นำมาแบ่งปันให้แก่ผู้ที่ติดตามเฟซบุ๊คของข้าพเจ้า  ต่อมาสำนักพิมพ์ยูเร็ดเห็นว่ามีประโยชน์ จึงได้คัดเลือกและรวบรวมมาพิมพ์เป็นเล่ม โดยตั้งชื่อแต่ละบทใหม่ รวมทั้งตั้งชื่อหนังสือว่า “พอใจในสิ่งที่มี ยินดีในสิ่งที่ได้”  ข้าพเจ้ายินดีอนุญาต และหวังว่าหนังสือเล่มนี้จะช่วยให้ผู้อ่านกลับมาแสวงหาสิ่งที่สำคัญที่สุดในชีวิตของตน  เพราะหากพบตนเองเมื่อใด ความสุขก็จะเกิดขึ้นเมื่อนั้น

พระไพศาล วิสาโล
๑๕ พฤศจิกายน ๒๕๖๑