คำปรารภ

ใคร ๆ ก็ปรารถนาความสำเร็จ พยายามต่อสู้ดิ้นรนเพื่อชัยชนะ หลายคนยอมละทิ้งสิ่งสำคัญต่าง ๆ ไม่ว่า ครอบครัว สุขภาพ หรือแม้กระทั่งคุณธรรม เพื่อให้ได้มาซึ่งลาภยศหรือไต่เต้าถึงจุดหมายที่วาดหวัง  แต่ความสำเร็จนั้นไม่ต่างจากยอดเขา  ไม่มีใครที่อยู่บนยอดเขาไปได้ตลอด  ไม่ช้าก็เร็วย่อมต้องลงจากเขา  หากไม่ลงโดยสมัครใจ ก็อาจถูกบีบบังคับหรือถูกผลักให้ลงจนได้ เพราะใคร ๆ ก็อยากแย่งขึ้นไปอยู่บนยอดเขาซึ่งมีพื้นที่จำกัดจำเขี่ยกันทั้งนั้น 

ความสำเร็จก็เช่นเดียวกับสิ่งอื่น ล้วนไม่ยั่งยืน หากหลงใหลเพลิดเพลินกับมัน ก็ย่อมระทมทุกข์ยามสูญเสียมันไป  ในเมื่อชีวิตมีทั้งยามขึ้นและยามลง  ดังนั้นเมื่อถึงคราวที่ต้องเดินลง แทนที่จะต่อต้านขัดขืนหรืออาลัยอาวรณ์  ไม่ดีกว่าหรือหากจะยอมรับความจริง และพร้อมที่จะมีความสุขทุกขณะที่ก้าวลง  สามารถชื่นชมสิ่งสวยงามสองข้างทางซึ่งปรากฏให้เห็นอยู่ตลอดเวลา 

ความสุขและความสำเร็จนั้นไม่ใช่สิ่งเดียวกัน  หลายคนประสบความสำเร็จแต่ไร้สุข ขณะที่จำนวนไม่น้อยเป็นสุขได้แม้ไม่สำเร็จ  ส่วนหนึ่งเป็นเพราะแค่ได้ทำก็มีความสุขแล้ว  จะสำเร็จหรือไม่ ก็มิใช่เรื่องสำคัญ   อีกเหตุผลหนึ่งเป็นเพราะเขาได้ละทิ้งความสำเร็จเพื่อสิ่งอื่นที่มีคุณค่ามากกว่า  อันทำให้เกิดความปีติปราโมทย์หรือภาคภูมิใจในชีวิต

บทความทั้งห้าในหนังสือเล่มนี้ เคยตีพิมพ์ในที่อื่นมาก่อนแล้ว ในการพิมพ์ครั้งใหม่นี้ได้จัดทำรูปเล่มให้น่าอ่านมากขึ้น โดยได้ภาพประกอบจากคุณประวิทย์ มาศรังสรรค์ หวังว่าหนังสือเล่มนี้จะมีส่วนช่วยให้ผู้อ่านมีความสุขกับชีวิตทั้งในยามขึ้นและลง  เมื่อชนะก็ไม่ลิงโลด   เมื่อแพ้ก็ไม่ทุกข์ระทม  เพราะรู้เท่าทันในความเป็นธรรมดาของมัน
พระไพศาล วิสาโล
๑ มิถุนายน ๒๕๕๙