คำปรารภ

น้ำพริกไม่ว่าเผ็ดร้อนเพียงใด หากเทลงแม่น้ำ ก็จืดจางลงอย่างรวดเร็ว ฉันใด   ความทุกข์ไม่ว่ารุนแรงแค่ไหน หากสัมผัสกับใจที่กว้างใหญ่ ก็ย่อมเบาบางลงฉันนั้น

เราไม่อาจควบคุมหรือบงการให้มีแต่สิ่งดี ๆ เกิดขึ้นกับเรา   แม้ระมัดระวังหรือทำดีที่สุดแล้ว ก็ยังมีเหตุร้ายหรือสิ่งไม่พึงประสงค์เกิดขึ้นกับเราอยู่นั่นเอง  แต่มีสิ่งหนึ่งที่เราทำได้ก็คือ ดูแลรักษาใจให้เข้มแข็งมั่นคง รวมทั้งขยายใจของเราให้ใหญ่ขึ้น ประหนึ่งแม่น้ำที่สามารถละลายน้ำพริกหรือพิษทั้งหลายให้เจือจางลง

ใจของเรานั้นสามารถขยายใหญ่ขึ้นได้หากไม่ถูกรัดรึงด้วยความเห็นแก่ตัวหรือความยึดติดในตัวตน  คนที่คิดถึงแต่ตนเอง จิตใจจะคับแคบ  และมีความสุขได้ยาก   ต่อเมื่อนึกถึงผู้อื่นอยู่เสมอ  จิตใจจึงจะขยายใหญ่ และมีความสุขได้ง่ายขึ้น เพราะเห็นความทุกข์ของตนเองเป็นเรื่องเล็กลง    ยิ่งให้ก็ยิ่งมีความสุข ทำให้เห็นชัดว่า ความสุขมิได้เกิดจากการมีการเสพเท่านั้น  ที่ประเสริฐและยั่งยืนกว่านั้นคือความสุขที่เกิดจากการให้และการเกื้อกูลผู้อื่น

นอกจากการขยายใจให้ใหญ่ขึ้นด้วยเมตตากรุณาแล้ว   ความสุขอันประเสริฐยังเกิดได้จากการฝึกจิตให้รู้จักนิ่งและปล่อยวาง  ไม่วิ่งพล่านหาความทุกข์มาใส่ตัว และไม่เก็บอารมณ์อกุศลมาทำร้ายจิตใจ  จะทำเช่นนั้นได้ต้องอาศัยสติคือความระลึกรู้ เพื่อปลดปล่อยใจจากความคิดและอารมณ์อกุศลทั้งหลาย  สติยังช่วยให้เห็นความจริงของกายและใจ อันเป็นขั้นตอนสำคัญสู่การเกิดปัญญา  จนเห็นว่าแท้จริงแล้วตัวกูของกูนั้นเป็นมายาภาพที่จิตปรุงแต่งขึ้นเอง  ผลที่ตามมาคือการคลายความยึดมั่นในตัวกูของกู จนหมดสิ้นซึ่งความเห็นแก่ตัว  ถึงตอนนั้นจิตก็จะแผ่กว้างอย่างไร้ขอบเขตราวท้องฟ้า เพราะไม่มีสิ่งรัดรึงอีกต่อไป  เป็นภาวะที่สุขและสงบเย็นอย่างแท้จริง

หนังสือเล่มเล็กนี้ประกอบด้วยคำบรรยายสองบทหลังทำวัตรเย็นที่วัดป่าสุคะโต   คุณหมออัจฉรา กลิ่นสุวรรณ์แห่งชมรมกัลยาณธรรมเห็นว่ามีประโยชน์ จึงขอนำไปพิมพ์เผยแพร่เป็นธรรมทาน  ข้าพเจ้ายินดีอนุญาต  และขออนุโมทนาในกุศลจริยาของชมรมกัลยาณธรรม ซึ่งทำงานเผยแผ่ธรรมอย่างจริงจังตลอดเวลาหลายปีที่ผ่านมา  หวังว่าหนังสือเล่มนี้จะมีส่วนช่วยผู้อ่านในการเสริมสร้างคุณภาพจิตเพื่อการเข้าถึงความจริงและความสุขที่ประเสริฐยิ่ง

พระไพศาล วิสาโล
วิสาขปุณมี
 ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๕๙