ต้อนรับความตายด้วยใจสงบ

ก่อนอาทิตย์ อัสดง

ISBN 974-93554-7-4
โดย พระไพศาล วิสาโล และอาทิตย์ยามเช้า
สำนักพิมพ์ prima dhamma
พิมพ์ครั้งแรก กันยายน ๒๕๔๘

เราทุกคนเปรียบเสมือนดวงอาทิตย์ที่ฉายแสง บ้างก็เพิ่งพ้นขอบฟ้า บ้างก็อยู่กลางฟ้า และบ้างก็กำลังคล้อยต่ำ แต่ไม่ว่าจะอยู่ตรงจุดไหนก็ตาม ในที่สุดก็ต้องลับขอบฟ้าไป โลกที่เคยสว่างไสวในที่สุดก็ต้องมืดสนิท นี้คือความจริงของชีวิตที่ไม่มีใครหนีพ้น

อะไรก็ตามที่เราหนีไม่พ้น เราควรต้อนรับด้วยใจสงบ ความตายก็เช่นกัน แทนที่จะเอาแต่คิดหาทางหลีกหนีหรือผลักไสความตายออกไปให้ไกลที่สุด จะไม่ดีกว่าหรือหากเราเตรียมตัวเตรียมใจพร้อมรับความตายอยู่เสมอ ขณะเดียวกันก็ใช้สัจธรรมดังกล่าวให้เกิดประโยชน์ต่อชีวิตมากที่สุด โดยเฉพาะประโยชน์ในทางจิตใจ เพราะประโยชน์ดังกล่าวไม่เพียงช่วยให้เกิดความผาสุกขณะที่ยังมีชีวิตอยู่เท่านั้น หากยังช่วยให้เราสามารถละจากโลกนี้ไปได้อย่างสงบ

ทั้ง ๆ ที่การเตรียมใจรับความตายเป็นเรื่องสำคัญที่สุดเรื่องหนึ่งของชีวิต แต่น่าแปลกที่เราให้ความสนใจกับเรื่องนี้น้อยมาก ในขณะที่พร้อมจะให้เวลากับเรื่องที่ไม่สลักสำคัญ เรามีการฝึกฝนอบรมในแทบทุกเรื่อง ไม่เว้นแม้แต่การชงกาแฟ แต่การฝึกฝนเพื่อพร้อมเผชิญความตาย กลับมีน้อยมาก เรามีชีวิตอยู่ราวกับคนลืมตาย

ศิลปะอย่างหนึ่งในการดำเนินชีวิตได้แก่ศิลปะพร้อมรับความตาย คนแต่ก่อนเรียนรู้ศิลปะดังกล่าวจากวิถีชีวิต แต่คนสมัยใหม่กลับไม่ค่อยได้มีโอกาสเรียนรู้ศิลปะดังกล่าวเลยไม่ว่าจากชีวิตประจำวันหรือจากสถาบันการศึกษา อย่างไรก็ตามภูมิปัญญาในเรื่องนี้ก็ยังมีอยู่มาก และไม่ยากที่เราจะเรียนรู้เพื่ออยู่ดีและตายดี

ก่อนอาทิตย์อัสดง เป็นหนังสือที่จัดทำขึ้นเพื่อเป็นแนวทางในการต้อนรับความตายด้วยใจสงบ โดยอาศัยภูมิปัญญาทางพุทธศาสนาเป็นพื้นฐาน โดยมีประสบการณ์และข้อคิดของผู้รู้ทางด้านนี้มาเป็นส่วนเสริม หนังสือเล่มนี้เขียนขึ้นสำหรับผู้อ่านทั่วไปที่อาจไม่มีความรู้ทางด้านพุทธศาสนาเลย โดยเน้นประโยชน์ในเชิงปฏิบัติมากกว่าการรู้แต่เพียงทฤษฎีเท่านั้น ทั้งนี้โดยมีวัตถุประสงค์ว่า นอกจากผู้อ่านจะได้รับประโยชน์จากเนื้อหาโดยตรงแล้ว ยังสามารถนำไปช่วยเหลือผู้อื่นได้ด้วยโดยเฉพาะผู้ที่ป่วยในระยะสุดท้าย

หนังสือเล่มนี้แบ่งเป็นสองส่วน ส่วนแรกเป็นเรื่องราวในสมัยพุทธกาลหรือจากพระไตรปิฎก ซึ่งให้ข้อคิดเกี่ยวกับการดำเนินชีวิตอย่างรู้เท่าทันและอยู่เหนือความตาย ส่วนที่สองเน้นเรื่องแนวทางปฏิบัติและวิธีการเตรียมใจพร้อมรับความตายทั้งในยามปกติและในยามวิกฤต โดยอาศัยประสบการณ์ของบุคคลร่วมสมัยเป็นสำคัญ ส่วนแรกเป็นงานเขียนของ “อาทิตย์ยามเช้า” ส่วนหลังเป็นงานเขียนของข้าพเจ้า ซึ่งมี ๑๐ ตอนเท่ากันและสลับกันตลอดเล่ม ผู้อ่านจะอ่านส่วนไหนก่อนก็ได้