คำปรารภ

ธรรมชาติเป็นมากกว่าแหล่งอาหารและวัตถุดิบ  ธรรมชาติมิได้ให้แต่อาหารและน้ำแก่ร่างกายเราเท่านั้น หากยังมีคุณค่าต่อจิตใจด้วย   เมื่อได้สัมผัสธรรมชาติอันงดงาม ใจย่อมเบิกบาน หรืออาจถึงกับตื่นตาตื่นใจในความอัศจรรย์ที่ปรากฏเบื้องหน้า  แต่ถึงจะเป็นธรรมชาติอันธรรมดาสามัญ ก็สามารถมอบสิ่งดี ๆ ให้แก่จิตใจเราได้  ซึ่งอาจมีคุณค่ามากกว่าความงดงาม  สิ่งนั้นคือความสงบ  แม้ไม่ประกาศตัวหรือโฆษณาตนเอง แต่ความสงบก็มีเสน่ห์ดึงดูดใจเราได้อย่างลึกซึ้ง    นั่นคงเป็นเพราะความสงบกลายเป็นสิ่งหายากมากจากชีวิตสมัยใหม่  ไม่ว่าชีวิตจะสุขสบายเพียงใด ส่วนลึกของใจเราก็ยังโหยหาความสงบอยู่นั่นเอง

ใช่แต่เท่านั้นธรรมชาติยังเผยแสดงสัจธรรมให้เราเห็นจนเกิดความกระจ่างแจ้งในชีวิตได้  แม้แต่หยดน้ำค้าง ใบไม้ที่ร่วงหล่น สายลมที่พัดผ่าน ก็สามารถไขความลับของชีวิตและจักรวาลให้แก่เราได้ ขอเพียงน้อมใจสงบและเปิดใจรับด้วยความตื่นรู้อยู่กับปัจจุบันเท่านั้น  สำหรับบางคนเมื่อมองธรรมชาติ กลับมองเห็นตนเอง  ราวกับธรรมชาติเป็นกระจกสะท้อนความจริงของกายและใจให้ตนเห็นอย่างแจ่มแจ้ง  ไม่เพียงเขาได้พบคำตอบของชีวิต จนหลุดจากความทุกข์ หากยังรู้สึกถึงความเชื่อมโยงกับสรรพสิ่ง จนไม่มีเส้นแบ่งระหว่าง “ฉัน” กับ “สิ่งอื่น” อีกต่อไป  ผลที่ตามมาคือเมตตาอย่างไม่มีประมาณต่อสรรพสิ่ง

มนุษย์เราไม่อาจแยกขาดจากธรรมชาติได้ทั้งร่างกายและจิตใจ   การตระหนักถึงสายสัมพันธ์อันแน่นแฟ้นดังกล่าว ย่อมทำให้เราเห็นคุณค่าของธรรมชาติและรักธรรมชาติมากขึ้น   ไม่ว่าอยู่ที่ใดก็จะรู้สึกถึงความเชื่อมโยงกับธรรมชาติเสมอ  อันที่จริงธรรมชาตินั้นตามเราไปทุกหนแห่ง อยู่ที่ว่าเราจะตระหนักหรือไม่  บนท้องถนนที่พลุกพล่านกลางเมืองใหญ่ ธรรมชาติอาจปรากฏตัวแก่เราในรูปของดอกหญ้าริมทาง ตะไคร่น้ำข้างกำแพง มิไยต้องอื่นถึงท้องฟ้าและก้อนเมฆเบื้องบน

หนังสือเล่มนี้คงมีส่วนช่วยให้ผู้อ่านตระหนักถึงคุณค่าของธรรมชาติ  โดยเฉพาะภาพถ่ายจากฝีมือของคุณสมคิด ชัยจิตวนิช  ไม่เพียงนำความงดงามของธรรมชาติจากแดนไกลมาให้เราได้รับรู้เท่านั้น  หากยังชวนให้เราได้ไตร่ตรองใคร่ครวญถึงความหมายอันลึกล้ำที่แฝงเร้นในธรรมชาติ และหันกลับมามองตนไม่มากก็น้อย  โดยมีข้อเขียนของข้าพเจ้าเป็นเพียงข้อคิดสะกิดใจเท่านั้น  ธรรมชาตินั้นให้อิสระแก่เราในการมอง ภาพถ่ายธรรมชาติก็เช่นกัน  อย่าให้ข้อเขียนดังกล่าวชี้นำหรือจำกัดมุมมองของท่าน ที่สำคัญก็คือ โปรดพินิจภาพถ่ายเหล่านี้ด้วยใจ มิใช่ด้วยตาเท่านั้น

หนังสือเล่มนี้สำเร็จได้โดยมีคุณพีระยุทธ พลตรี แห่งสำนักพิมพ์สุขภาพใจ เป็นบรรณาธิการ  ซึ่งได้คัดเลือกทั้งภาพถ่ายของคุณสมคิด ชัยจิตวนิช  และข้อเขียนของข้าพเจ้ามารวมพิมพ์เป็นเล่ม  จำเพาะข้อเขียนของข้าพเจ้านั้น มีที่มาจากหนังสือหลายเล่ม ทั้งนี้บก.ได้ปรับปรุงเล็กน้อยให้เหมาะกับหนังสือเล่มนี้   ขอขอบคุณทุกท่านที่เอ่ยนามที่ช่วยให้หนังสือเล่มนี้สำเร็จเป็นรูปเล่มได้

พระไพศาล วิสาโล
๓๐ สิงหาคม ๒๕๕๖