เณรบุญเกิด
เรื่องเล่าชาววัดจากเณรน้อย
พุดซ้อน
คำนิยมโดย พระไพศาล วิสาโล

พิมพ์ครั้งที่ ๑ ๒๕๖๔

คำนิยม

ชีวิตชาวพุทธไทยในอดีตแยกไม่ออกจากวัด เนื่องจากวัดเป็นศูนย์กลางของชุมชน ยิ่งกุลบุตรด้วยแล้วส่วนใหญ่ได้รับการศึกษาที่วัด ถ้าไม่ใช่เด็กวัดก็เป็นเณร ก่อนที่จะบวชพระ ซึ่งเป็นโอกาสให้ได้เรียนรู้ทั้งทางโลกและทางธรรม ทำให้พร้อมที่จะกลับมาเป็นผู้นำครอบครัวหากเลือกที่จะครองตนเป็นคฤหัสถ์หลังจากนั้น

หนังสือเล่มนี้พาเราไปสัมผัสกับชีวิตชาวพุทธไทยเมื่อ ๖๐-๗๐ ปีก่อน ผ่านเรื่องราวของเณรบุญเกิด นอกจากจะฉายภาพของวิถีชาววัด พาเราไปรู้จักธรรมเนียมพระเณร และการศึกษาของกุลบุตรในอดีตแล้ว ยังชี้ให้เห็นถึงความสัมพันธ์ที่เกื้อกูลกันระหว่างวัดกับบ้านและพระกับคฤหัสถ์ ซึ่งเป็นสื่อเชื่อมโยง “โลก” กับ “ธรรม” ไม่ให้เหินห่างจากกัน

ควบคู่ไปกับชีวิตความเป็นอยู่ของพระเณร ผู้เขียนยังถ่ายทอดวิถีของชาวบ้านได้อย่างมีชีวิตชีวา ทั้งเรื่องขนมนมเนย การละเล่น และประเพณีต่าง ๆ ขณะเดียวกันก็สอดแทรกธรรมะ ทำให้หนังสือเล่มนี้มีทั้งอรรถที่ประเทืองปัญญาและรสที่จรรโลงใจ

อย่างไรก็ตาม สำหรับคนรุ่นใหม่ โลกของเณรบุญเกิดเป็นสิ่งที่อยู่ห่างไกลมาก จับต้องไม่ได้ หรือนึกไม่ถึงเอาเลย ทั้งนี้เพราะโลกดังกล่าวบัดนี้ได้เลือนหายไปแล้ว วิถีชีวิตของผู้คน ไม่ว่า ความเป็นอยู่ อาชีพการงาน รวมทั้งความบันเทิงได้แปรเปลี่ยนไป เช่นเดียวกับวิถีชีวิตของชาววัด นอกจากพระจะเหลือน้อยลงแล้ว แม้แต่เณรทุกวันนี้ก็หายาก เพราะกุลบุตรเลือกที่จะเข้าโรงเรียนจนจบชั้นมัธยมมากกว่าที่จะบวชเณรเพื่อเรียนต่อ ประเพณี “บวชเรียน”ที่ดำเนินมาหลายศตวรรษกำลังจะสูญหายไป

สำหรับคนที่เกิดมาไล่เลี่ยกับเณรบุญเกิด โดยเฉพาะคนภาคกลาง หนังสือเล่มนี้ชวนให้ย้อนกลับไปนึกถึงวันวานในอดีตที่ไม่หวนกลับ ระลึกถึงชีวิตในวัยเด็กที่น่าประทับใจ ส่วนผู้อ่านวัยเยาว์ หนังสือเล่มนี้ฉายให้เห็นภาพของชีวิตของคนรุ่นปู่ย่าตายาย ซึ่งแม้จะไม่สะดวกสบายเท่าคนยุคนี้ เพราะไม่มีโทรศัพท์มือถือ ไอแพ็ด อินเทอร์เน็ต เฟซบุ๊ค เน็ตฟลิก แม้แต่โทรทัศน์ ตู้เย็น น้ำอัดลมก็ยังหายาก แต่ก็เป็นชีวิตที่อบอุ่นและหาความสุขได้ไม่ยาก เพราะความสัมพันธ์ยังใกล้ชิดและเกื้อกูลกัน ที่สำคัญก็คือมีธรรมะเป็นสิ่งบำรุงใจและเชื่อมความสัมพันธ์

ขออนุโมทนา “พุดซ้อน” ที่นำเรื่องราวในอดีตมาร้อยเรียงจนเห็นภาพแจ่มชัดในจินตนาการ ควบคู่ไปกับการนำเสนอธรรมะที่เข้าใจง่าย แม้บัดนี้เรื่องราวเหล่านั้นได้อันตรธานไปพร้อมกับโลกของเณรบุญเกิดแล้ว แต่ธรรมะมิได้หายไปไหน ยังปฏิบัติได้ให้ผลได้ไม่จำกัดกาล ดังนั้นไม่ว่าโลกจะเปลี่ยนไปอย่างไร ตราบใดที่ใจมีธรรมะเป็นสรณะ ก็จะอยู่เย็นเป็นสุขได้เสมอ

พระไพศาล วิสาโล
๑๐ กรกฎาคม ๒๕๖๔