คำนำ

ปิยนุช ชมศรี หรือ นก  เป็นศิษย์ร่วมสำนักกับข้าพเจ้า  เธอมาปฏิบัติธรรมที่วัดป่าสุคะโตตั้งแต่กลางปี ๒๕๓๐  ตอนนั้นข้าพเจ้าเพิ่งขึ้นพรรษา ๕  ส่วนเธอเพิ่งลาออกจากการเป็นนิสิตคณะเกษตรศาสตร์ เนื่องจากจิตใจไม่พร้อมเรียน   เป็นเวลานานกว่าหนึ่งปีที่เธอใช้ชีวิตที่วัดป่าสุคะโต โดยในช่วงท้ายได้บวชชีด้วย  หลังจากนั้นเธอก็ได้กลับไปอยู่บ้านที่ลพบุรี

นกเป็นผู้ที่มีจิตใจเมตตา อ่อนโยน ใฝ่ธรรม แต่ก็บอบบาง   บางช่วงประสบวิกฤตในชีวิต จนเกือบเอาตัวไม่รอด  แต่ก็ได้อาศัยธรรมะช่วยเยียวยา  โดยมีครอบครัวช่วยประคับประคอง  ทำให้สามารถดำเนินชีวิตได้ตามปกติสุข แต่ก็ไม่เหมือนเก่า เนื่องจากร่างกายมีปัญหา โดยเฉพาะระบบย่อยอาหาร  ทำให้เธอไม่สามารถกินอาหารได้อย่างคนทั่วไป  ต้องอาศัยอาหารเสริมที่ย่อยง่ายจนตลอดชีวิต  แม้ชีวิตจะขาดรสชาติบางอย่างไป แต่เธอก็สามารถหาความสุขที่ละเมียดละไมจากธรรมะและธรรมชาติมาทดแทน

นกเป็นคนรักสัตว์ โดยเฉพาะแมว  มีความสุขที่ได้อยู่ท่ามกลางต้นไม้และดอกไม้  รวมทั้งได้ทำงานศิลปะ  ช่วงที่เธอกลับไปอยู่บ้าน ได้เขียนจดหมายเล่าข่าวคราวของเธอมาเป็นระยะ ๆ  ด้วยลายมือที่บรรจง และมีเส้นสายสีสันแซมมาอย่างพองาม  สภาพร่างกายของเธอไม่อนุญาตให้เธอเดินทางท่องเที่ยวมากนัก แต่การได้ตื่นเช้าขึ้นมาทำครัวและใส่บาตรพระทุกวัน ก็ทำให้เธอมีความพึงพอใจในชีวิต   ในช่วงสิบปีหลัง เธอเขียนจดหมายถึงข้าพเจ้าน้อยลง แต่ก็ไม่เคยขาดการติดต่อ  อย่างน้อยก็เขียนมาส่งข่าวเกี่ยวกับสุขภาพและชีวิตของเธอปีละครั้ง รวมทั้งส่งเงินมาถวายมิได้ขาด  แม้ผู้คนจะนิยมใช้อีเมล์ ส่งข่าวผ่านอินเทอร์เน็ต แต่เธอก็ยังคงเขียนจดหมายด้วยลายมือบรรจงเหมือนเคย 

เธอโชคดีที่มีสามีที่รักและเข้าใจเธอ  คอยโอบอุ้มช่วยเหลือเธอโดยตลอด   ช่วงไหนที่เธอมีสุขภาพดี นาวาโทประเสริฐก็จะขับรถพาเธอมาค้างแรมที่วัด ไม่วัดป่าสุคะโตก็วัดป่ามหาวัน  ก่อนที่จะต่อไปยังจังหวัดต่าง ๆ ในภาคอีสาน แต่ก็มักจะไปได้ไม่นานเพราะปัญหาสุขภาพ

นกกับนาวาอากาศโทประเสริฐมาเยือนข้าพเจ้าที่วัดป่ามหาวันครั้งสุดท้ายเมื่อต้นปี ๒๕๕๙  หนึ่งปีหลังจากนั้นข้าพเจ้าเป็นฝ่ายที่เดินทางมาหาเธอ  แต่เธออยู่ในสภาพที่โคม่าแล้ว อันเป็นผลจากการที่ปอดติดเชื้ออย่างรุนแรง  ข้าพเจ้าจึงได้พูดนำทางเธอให้ระลึกถึงพระรัตนตรัย และบุญกุศลที่ได้ทำ ระลึกถึงความรู้สึกดี ๆ ที่ได้ตักบาตรทุกเช้า  ข้าพเจ้าเชื่อว่านกรับรู้ได้ และน้อมใจนึกตามเป็นระยะ ๆ   เมื่อเธอได้กลับมาลืมตาและมีความรู้สึกตัวอยู่บ้าง ไม่กี่วันหลังจากนั้น ข้าพเจ้าได้โทรศัพท์คุยกับเธอ แนะให้เธอมีสติรับรู้ทุกขเวทนาโดยไม่ผลักไส แม้กายป่วยอย่างไร ก็รักษาใจอย่าให้ทุกข์  เธอแสดงอาการรับรู้ถึงคำแนะนำของข้าพเจ้า  ก่อนที่จะจากไปอย่างสงบในเช้าวันรุ่งขึ้น

นกเป็นกัลยาณชน ผู้ใฝ่ธรรม แม้มีทุกขเวทนาทางกายบีบคั้นต่อเนื่องร่วม ๓๐ ปี แต่ก็อยู่กับมันได้ด้วยใจสงบ โดยยังคงความสุภาพ อ่อนน้อม และเมตตาต่อผู้คนและสรรพสัตว์  มีความสุขกับชีวิตที่สมถะ  แม้เธอมิได้ทำอะไรให้โดดเด่น  แต่ชีวิตของเธอก็น่ายกย่องและเป็นครูให้แก่ผู้คนได้มาก

พระไพศาล วิสาโล
๑๓ มกราคม ๒๕๖๐