หลวงพ่อคำเขียนของเรามีลูกศิษย์ลูกหาเยอะ ส่วนคนที่ไม่ใช่ลูกศิษย์ลูกหา ก็มีจำนวนไม่น้อยที่เคารพนับถือท่าน  เมื่อท่านป่วยก็มาเยี่ยมมากราบท่าน และเมื่อท่านมรณภาพก็มีจำนวนมากมายที่แม้ไม่ค่อยได้ฟังธรรมจากท่าน หรือเป็นลูกศิษย์ท่านโดยตรง แต่ก็มาคารวะสรีระท่าน เรียกว่าท่านเป็นพระที่มีผู้คนนับถือมากมาย ทั้ง ๆ ที่ไม่ได้เป็นเกจิอาจารย์ที่มีชื่อเสียงโด่งดัง เพราะว่าหลวงพ่อสอนธรรมะที่เป็นแก่นล้วน ๆ  ส่วนเรื่องอิทธิฤทธิ์ปาฏิหาริย์ สะเดาะเคราะห์ นั่งทางใน ให้โชคให้ลาภให้มั่งคั่งร่ำรวย หลวงพ่อไม่เอาเลย  แม้กระนั้นท่านก็เป็นที่ยอมรับของคนวงกว้าง เมื่อท่านมรณภาพ สื่อมวลชน ทั้งหนังสือพิมพ์ โทรทัศน์  เว็บไซต์หลายแห่งก็ลงข่าวนี้

แต่กว่าท่านจะมาถึงจุดนี้ได้ไม่ใช่ง่ายเลย สมัยที่ท่านขึ้นมาอยู่ที่นี่ใหม่ ๆ  และต่อเนื่องจากนั้นหลายปี คนชอบก็มี คนชังก็มาก เพราะว่าหลวงพ่อไม่ได้สอนหรือปฏิบัติเหมือนพระทั่วไป ตอนที่ท่านย้ายไปท่ามะไฟหวานปี ๒๕๑๙ อย่างแรกที่ท่านต้องทำก็คือการสู้รบกับอบายมุข ซึ่งย่อมมีคนมากมายที่ไม่พอใจ  คนที่เคยกินเหล้าในวัด เล่นการพนันในวัด พอท่านไม่ให้ทำอย่างนั้นก็ไม่พอใจ คราวหนึ่งมีการเรี่ยไรเงินเพื่อจัดงานบุญที่วัด ชาวบ้านหลายคนไม่ยอมให้ บอกว่าในเมื่อหลวงพ่อไม่ให้คนกินเหล้าเล่นไพ่ในวัด ก็ไม่ต้องเก็บเงินจากคนกินเหล้าเล่นไพ่  ตกลงเขาก็ไม่ยอมให้  คนที่พูดเช่นนี้ก็เพราะยังไม่รู้ว่าสิ่งที่ตัวเองทำนั้นผิด ไปกล่าวหาหลวงพ่อว่าทำไม่ถูก คนที่ท่ามะไฟหวานตอนนั้นหลายคนแยกไม่ออกระหว่างความถูกต้องกับความถูกใจ ไม่รู้ว่าอะไรคือความถูกต้อง รู้แต่ว่าอะไรที่ไม่ถูกใจฉัน ก็ไม่พอใจ

หลวงพ่อไม่เพียงแต่สู้รบกับอบายมุขที่รุกเข้ามาในวัด แม้แต่อบายมุขที่อยู่ในหมู่บ้าน เช่นการพนัน การกินเหล้า หลวงพ่อก็เอาใจใส่มาก ทั้งพูดทั้งเทศน์ทั้งสอน เวลากระจายเสียง ก็พูดถึงโทษของอบายมุข  แต่ท่านไม่ถึงกับห้ามชาวบ้านเล่นการพนันกินเหล้าในหมู่บ้าน เพียงแต่ขอร้องไม่ให้ทำประเจิดประเจ้อ  กับห้ามไม่ให้มาทำในวัด ปกติแล้วท่านไม่ชอบใช้ไม้แข็ง แต่บางคราวก็ต้องใช้ ท่านเคยเฆี่ยนชาวบ้านที่เมาเหล้าเข้ามาในวัด กลายเป็นเรื่องฮือฮากันทั้งหมู่บ้าน ท่านว่าที่ท่านทำเช่นนั้นก็เพราะเขาปวารณาไว้กับท่านก่อนออกพรรษาว่า ยินดีให้ท่านเฆี่ยนตีหากเมาเหล้าเข้าวัด  แต่ปกติแล้วท่านเน้นการเทศน์ การสอน และการขอร้อง ท่านพูดบ่อย ๆ  ตอนหลังชาวบ้านก็เกรงใจ เพียงแค่ท่านทำทีชะเง้อดูในบ้าน วงไพ่ก็แตกฮือ  ท่านว่าทำอย่างนั้นสักสองปี อบายมุขในหมู่บ้านก็น้อยลง  แต่กว่าจะถึงจุดนั้นได้ ท่านก็ต้องทำตัวให้เป็นที่เคารพนับถือของชาวบ้านก่อน

อีกอันหนึ่งที่ท่านต่อสู้มากคือพิธีกรรมที่งมงาย เช่นการรดน้ำมนต์หรือการสะเดาะเคราะห์ การขับไล่ผีปอบ รวมทั้งพิธีกรรมที่สิ้นเปลือง ท่านไม่ส่งเสริมพิธีกรรมแบบนี้ เวลาจัดงานในวัดก็ไม่ให้มีพิธีกรรมเหล่านี้ ชาวบ้านก็ไม่เข้าใจ ที่ไม่ชอบก็เยอะ เพราะคิดว่าพิธีกรรมเหล่านั้นทำให้ได้บุญ เช่น จัดงานศพก็ต้องมีมหรสพ หมอลำ ชกมวย ถึงจะได้บุญ แต่หลวงพ่อเห็นว่าเป็นความสิ้นเปลืองมาก  ชาวบ้านก็ไม่พอใจ คิดว่าได้บุญน้อย แต่ก็มีหลายคนไม่ได้คิดถึงบุญ ที่จริงอยากสนุกสนานมากกว่า เพราะว่าสมัยนั้นโทรทัศน์ก็ไม่มี  โอกาสที่จะมีความบันเทิงแบบนั้นก็ไม่ใช่เรื่องง่าย พอมีงานศพ หรืองานกฐิน ก็อยากให้มีหมอลำ ชกมวย มหรสพเหล่านี้สิ้นเปลืองมากสำหรับชาวบ้านที่ยากจน  ทำให้เป็นหนี้สินมากมาย 

ทั้งหมดทั้งปวงทำให้ชาวบ้านจำนวนหนึ่งไม่พอใจ แต่ส่วนใหญ่ก็ไม่พูด มีบ้างที่แสดงความกระด้างกระเดื่อง ไม่เข้าวัด ไม่ทำบุญ ไม่ต้องพูดถึงการบ่นหรือนินทา แต่ก่อนชาวบ้านที่นี่เรียกหลวงพ่อคำเขียนว่า “พระอ้วน” ที่นับถือหน่อยก็เรียกว่า “หลวงพ่ออ้วน” เดี๋ยวนี้ไม่เรียกแบบนั้นกันแล้ว แต่ตอนอาตมามาใหม่ ๆ ก็ยังได้ยินคนพูดนะ หลวงพ่ออ้วน พระอ้วนแต่ว่าตอนหลังก็หายไป เพราะท่านเป็นที่นับถือของชาวบ้านแล้ว

การสู้กับอบายมุข สู้กับความงมงาย จนชาวบ้านเกิดความศรัทธาเป็นเรื่องยากแล้ว ที่ยากกว่านั้นคือ การสู้กับความเข้าใจผิดหรืออคติของเจ้าหน้าที่บ้านเมือง เพราะหลวงพ่อไม่ได้ทำแค่ต่อต้านอบายมุข หรือพิธีกรรมที่งมงายเท่านั้น ท่านยังทำสิ่งที่พระที่อื่นในเวลานั้นไม่ทำกันเลยหรือทำน้อยมาก นั่นคือการสงเคราะห์ชาวบ้าน  ท่านไม่ได้สงเคราะห์ชาวบ้านในด้านธรรมและพิธีกรรมเท่านั้น แต่ยังสงเคราะห์ในเรื่องทางโลกด้วย คือลดความเดือดร้อนของชาวบ้าน

เรื่องแรกที่ท่านทำก็คือการเอาลูกชาวบ้านที่เป็นเด็กตัวเล็ก ๆ ไม่กี่ขวบมาดูแลขณะที่พ่อแม่ไปทำไร่ สมัยนั้นแถวนี้ยังเป็นดงนะไม่ใช่ไร่  พอเด็กตามพ่อแม่เข้าไปในดงก็เจ็บป่วยล้มตายกัน  ท่านรู้เข้าก็สงสาร จึงอาสาเอาลูกเขามาดูแลที่วัดคล้าย ๆ ศูนย์เด็ก แต่ตอนนั้นท่านคงยังไม่รู้จักคำว่าศูนย์เด็ก เพราะยังเป็นของใหม่  ท่านก็ทำไปตามมีตามเกิด เช่น ทำนมถั่วเหลืองให้กิน มีข้าวเหนียวกับปลาแห้ง เรียกว่า ปลาขี้โก๋ สำหรับกินตอนกลางวัน บ่ายให้เด็กนอนที่ศาลาวัด เวลานอกนั้นท่านก็สอนหนังสือหรือเล่านิทานให้เด็กฟัง

งานแบบนี้ที่จริงไม่น่ามีปัญหาอะไรนะ แต่มันก็มีปัญหาขึ้นมาจนได้เพราะทางการบ้านเมืองสงสัยว่าท่านทำอะไรอยู่ ท่านต้องการอะไร เพราะช่วงปี ๒๕๒๑-๒๕๒๔ ที่นี่เป็นเขตสีชมพู คงจำได้ว่าหลัง ๖ ตุลา ๒๕๑๙ มีนักศึกษาเข้าป่าเยอะ ทำให้พรรคคอมมิวนิสต์เข้มแข็งขึ้น จึงขยายเขตปฏิบัติการมาบนภูโค้ง  แถวนี้เป็นเขตสีชมพู ถ้าเขาค้อ เพชรบูรณ์ก็เป็นเขตสีแดงเลย คือเป็นฐานที่มั่นของคอมมิวนิสต์  ช่วงนั้นจะมีทหารป่ามาป้วนเปี้ยนเป็นครั้งคราว ทางการบ้านเมืองก็ระแวงสงสัยว่าท่านเป็นแนวร่วมคอมมิวนิสต์หรือเปล่า เพราะทำอะไรไม่เหมือนพระทั่วไป โดยเฉพาะศูนย์เด็ก เคยมีเจ้าหน้าที่อำเภอขึ้นมา แล้วเห็นศูนย์เด็กของหลวงพ่อตั้งขึ้นมาโดยทางการไม่รู้ไม่เห็น ก็เลยพูดใส่ท่านว่า “ศูนย์เด็กเล็กอะไรมาโผล่ที่นี่” แถมหาว่าท่านเล่นการเมือง เล่นการเมืองในที่นี้หมายถึงการเกี่ยวข้องกับการเมือง โดยเฉพาะการหาสมัครพรรคพวก สร้างฐานชาวบ้าน หรือหาแนวร่วมเพื่อสนับสนุนคอมมิวนิสต์ เท่านั้นยังไม่พอ นายอำเภอยังกล่าวหาท่านในที่ประชุมครูว่า ท่านเป็นแนวร่วมคอมมิวนิสต์ ด้วยซ้ำ

สถานการณ์ของหลวงพ่อตอนนั้นเหมือนอยู่กลางเขาควาย เพราะขณะที่ฝ่ายบ้านเมืองหวาดระแวงหลวงพ่อ อีกด้านพวกคอมมิวนิสต์ก็ไม่ไว้ใจหลวงพ่อเหมือนกัน  สงสัยว่าหลวงพ่อเป็นสายให้กับรัฐบาลหรือเปล่า เพราะท่านมีกิจนิมนต์ไปแสดงธรรมตามจังหวัดต่าง ๆ บ่อย ๆ  เขาเห็นท่านลงเขาเข้าเมือง ก็คงนึกว่าท่านไปแจ้งข่าวให้เจ้าหน้าที่  ท่านเล่าว่ากลางดึกปี ๒๕๒๑  ท่านนอนอยู่ที่ศาลา หลวงพ่อท่านไม่มีกุฏินะ ท่านนอนศาลามาแต่ไหนแต่ไร จนกระทั่งย้ายมาอยู่สุคะโตแล้ว อาตมาอยู่กับท่านมาหลายปี ก็ยังเห็นท่านนอนศาลาไก่ ศาลาไก่รุ่นแรกไม่ใช่เป็นแบบนี้ เป็นศาลาเก่า ๆ ไม่ใหญ่นัก  มีตู้เก็บที่นอนหมอนมุ้งและผ้าห่ม  ทำวัตรก็ทำวัตรกันตรงนั้น ฉันก็ฉันตรงนั้น เป็นศาลาเอนกประสงค์ 

คืนนั้นมีชายติดอาวุธครบมือเข้ามาในวัด มี ๓ คนขึ้นมาหาท่านบนศาลา ที่เหลือยืนคุมเชิง ตอนนั้นท่านนึกในใจว่าเขาจะมาฆ่าท่าน ท่านก็ว่า “ดีเหมือนกัน” ทีแรกท่านนึกว่าอาจจะตายได้ แต่ไม่มีอะไรเกิดขึ้น เขาเพียงอยากมาพูดคุยกับท่าน มาทำความรู้จักท่าน และถือโอกาสโฆษณาชวนเชื่อเพื่อเอาท่านเป็นแนวร่วมด้วย  เหตุการณ์นี้คงไม่พ้นสายตาของเจ้าหน้าที่รัฐ  ยิ่งทำให้พวกเขาหวาดระแวงว่าท่านเป็นพวกเดียวกับคอมมิวนิสต์   ก็มีการใส่ร้ายท่าน    คราวหนึ่งปลัดอำเภอถึงกับส่งทหารเข้ามาในวัด คงหวังข่มขู่ท่าน  และคงพูดกล่าวหาท่านให้ชาวบ้านฟัง จนแม่อ้วน ซึ่งตอนนั้นยังเป็นแค่ชาวบ้านธรรมดา ทนไม่ได้ บอกว่า ถ้าเจ้าหน้าที่สงสัยว่าหลวงพ่อเป็นคอมมิวนิสต์ เป็นแนวร่วม ฉันก็จะเป็นบ้าง เพราะท่านสอนดี ทำให้ผัวหยุดกินเหล้า  สุดท้ายปลัดอำเภอก็ล่าถอยไป

ชาวบ้านส่วนใหญ่เข้าใจหลวงพ่อ  แต่ก็มีบางคนโอนเอียงตามเจ้าหน้าที่รัฐ  ตอนนั้นมีครูใหญ่คนหนึ่งตั้งตัวเป็นปฏิปักษ์กับท่าน  ว่าร้ายท่าน แต่หลวงพ่อไม่ตอบโต้ ไม่มีความเกลียดชังพวกเขาเลย พยายามทำความเข้าใจกับคนเหล่านี้ ท่านไม่รู้สึกหวั่นไหวกับท่าทีของเจ้าหน้าที่รัฐเลย  ท่านว่าเขาสงสัยเราก็ดีเหมือนกัน “ถ้าเขาไม่สงสัยเรา เขาจะรู้หรือว่าเราทำอะไร เขาจะได้รู้จักเรา” ท่านเชื่อมั่นในความบริสุทธิ์ของท่าน “ความบริสุทธิ์มันต้องอยู่อย่างนั้นตลอดไป  ไม่เหมือนความปกปิดซ่อนเร้น มันจะต้องเปิดเผยให้เห็นชัดสักวันหนึ่ง”

เจ้าหน้าที่บ้านเมืองตอนนั้นมีความระแวงคนที่ไม่ใช่พวกของตน  เขาเห็นท่านตั้งศูนย์เด็กโดยเจ้าหน้าที่ไม่รับรู้ด้วยเลย ก็ตั้งข้อสงสัยเพราะสมัยนั้นศูนย์เด็กเป็นของแปลกใหม่  ไม่เคยมีศูนย์เด็กที่ชัยภูมิเลย ศูนย์เด็กของหลวงพ่อเป็นแห่งแรกของจังหวัดชัยภูมิ แถมเป็นศูนย์เด็กที่ตั้งอยู่บนหลังเขาในถิ่นทุรกันดาร ไกลหูไกลตาเจ้าหน้าที่   หลังจากศูนย์เด็ก ท่านก็ตั้งสหกรณ์ข้าวเพื่อเอาข้าวมาขายให้ชาวบ้านในราคาถูก เจ้าหน้าที่รัฐก็ระแวงอีก สมัยนั้นอะไรที่เกิดขึ้นโดยที่เจ้าหน้ารัฐที่ไม่รับรู้ เขาจะระแวงมาก  อาตมาจำได้ว่าตอนที่ขึ้นมาหลังเขาประมาณปี ๒๕๒๓ แม้กระทั่งปี ๒๕๒๖  ก็มีการพูดว่า ใครจะขึ้นมาบนหลังเขาต้องแจ้งนายอำเภอหรือผู้ว่า ฯ ก่อน  ตอนนั้นเป็นถึงขนาดนี้ราวกับว่าบ้านเมืองปกครองด้วยระบอบคอมมิวนิสต์  อันนี้เป็นเพราะเขาระแวงคนหนุ่มสาวโดยเฉพาะที่มาจากในเมืองซึ่งตอนนั้นเริ่มขึ้นมาช่วยหลวงพ่อทำศูนย์เด็ก แรก ๆ ก็มีแม่ชีคนหนึ่งขึ้นมาก่อน เป็นเพื่อนอาตมา ต่อมาเขาก็มาแจ้งข่าวให้พวกเราทราบ ก็เลยขึ้นมาช่วยท่าน เพราะตอนนั้นอาตมาทำโครงการแด่น้องผู้หิวโหย ช่วยเหลือเด็กยากไร้ โดยเฉพาะเด็กขาดอาหารในชนบท

เวลาชาวบ้านหรือเจ้าหน้าที่บ้านเมืองเห็นคนหนุ่มสาว เขาก็มองว่าเป็นนักศึกษา ทั้ง ๆ ที่ตอนนั้นพวกเราเรียนจบกันไปหลายปีแล้ว แต่เพราะว่ายังเป็นหนุ่มสาวอยู่กระมังเขาจึงคิดว่าพวกเราเป็นนักศึกษา พอมองว่าเป็นนักศึกษาก็มองต่อไปว่าต้องเป็นพวกหัวเอียงซ้าย เป็นคอมมิวนิสต์ มีคนมองแบบนี้มาก  ตอนนั้นที่ท่ามะไฟหวานมีครูใหญ่คนหนึ่งที่หลงเชื่อเจ้าหน้าที่บ้านเมือง และก็อาจสูญเสียผลประโยชน์จากกิจกรรมที่หลวงพ่อทำเช่นสหกรณ์ข้าว เพราะตอนนั้นพวกเราจัดทอดผ้าป่าข้าว ได้เงินมาเป็นแสน เงินแสนสมัยนั้นก็คงเท่ากับเงินล้านสมัยนี้ นับว่าเป็นเงินที่มากทีเดียวสำหรับชาวบ้านที่นี่ เงินเหล่านี้หลวงพ่อให้ชาวบ้านร่วมกันดูแล ชาวบ้านจำนวนหนึ่งคงคิดหาประโยชน์จากเงินก้อนนี้  ไม่รู้ว่าครูใหญ่คนนี้มีส่วนร่วมด้วยหรือเปล่า แต่แกไม่พอใจหลวงพ่อ ตั้งตัวเป็นปฏิปักษ์กล่าวหาหลวงพ่อ แต่ท่านก็ไม่ตอบโต้เลยนะ

ถ้าศึกษาปฏิปทาของหลวงพ่อก็จะเห็นแบบอย่างของท่านหลายอย่าง หลายคนพูดถึงความอ่อนน้อมถ่อมตัว การอยู่อย่างเรียบง่าย แต่สิ่งหนึ่งที่น่าเป็นบทเรียนคือท่าทีที่ท่านมีต่อคนที่มุ่งร้ายท่าน คนที่เข้าใจท่านผิด ท่านไม่มีความโกรธ ความเกลียดคนเหล่านี้เลยแม้ว่าเขาจะเล่นงานท่าน ใส่ร้ายท่านข้างหลัง  ความเมตตาของท่านมีมาก และท่านยังมองคนในแง่ดี ท่านเชื่อในความดีของคนว่า คนเรานั้นเปลี่ยนได้ ที่สำคัญคือท่านเชื่อในอานุภาพของธรรมะ ท่านเชื่ออย่างที่พระพุทธเจ้าสอนว่า  “พึงเอาชนะความโกรธด้วยความไม่โกรธ  เอาชนะความชั่วด้วยความดี เอาชนะความตระหนี่ด้วยการให้ เอาชนะคำเท็จด้วยคำสัตย์” ใครร้ายกับท่านท่านก็ไม่เคยร้ายตอบ ท่านกลับดีด้วย ในที่สุดคนเหล่านั้นก็หันมายอมรับนับถือท่าน ครูใหญ่คนที่ว่านี้ ตอนหลังก็สำนึกผิด หันมานับถือท่าน ตอนนี้แกก็สิ้นชีวิตไปแล้ว

ท่านเป็นแบบอย่างที่ดีในการรับมือกับคนที่กล่าวหาใส่ร้ายท่าน นักปฏิบัติธรรมบางคน ตอนภาวนาก็ดูสงบดี แต่พอมีคนมาต่อว่า ตำหนิ ใส่ร้าย ก็โกรธเป็นฟืนเป็นไฟเลย ถึงกับด่าตอบ ใส่ร้ายตอบ ราวกับเป็นคนละคน หรือหนังคนละเรื่อง แต่หลวงพ่อนั้นท่านมีความกลมกลืนกันทั้งการภาวนาและการสัมพันธ์กับผู้คน  ไม่มีเส้นแบ่งหรือช่องว่าง  ถ้าเป็นการเย็บผ้า ก็ไม่มีรอยต่อเลย นักปฏิบัติจำนวนมาก ทางธรรมก็อย่างหนึ่ง ทางโลกก็อย่างหนึ่ง แต่หลวงพ่อนั้นทางธรรมกับทางโลกไม่แยกกัน เป็นอันเดียวกัน เสมอกัน

ตอนหลังชาวบ้านท่ามะไฟหวานทั้งหมู่บ้านก็เข้าใจท่าน เคารพท่าน แต่คนที่มุ่งร้ายท่านก็ยังมีอยู่ จวบจนกระทั่งปี ๒๕๓๓ คราวนี้ไม่ใช่คนไกลที่ไหน เป็นเพื่อนร่วมสำนัก มีบางคนไม่พอใจท่าน อาจเป็นเพราะเห็นว่าหลวงพ่อได้รับความยกย่องมากโดยเฉพาะคนหนุ่มสาว มีการพิมพ์หนังสือรวมคำบรรยายของท่าน  พระกลุ่มนี้ต้องการมายึดวัดป่าสุคะโต  โดยอ้างว่าเป็นผู้ก่อตั้ง  อีกทั้งได้รับการสนับสนุนจากชาวบ้านกลุ่มหนึ่งด้วย หลวงพ่อเห็นว่าไม่มีประโยชน์ที่จะไปต่อล้อต่อเถียงกับเขา หากเขาอยากได้ก็มาเอาไปเลย ทั้งที่ตอนนั้นหลวงพ่อมาอยู่สุคะโตได้เกือบ  ๑๐ ปีแล้ว และได้พัฒนาอะไรต่ออะไรมากมาย  เรียกว่าสุคะโตตอนนั้นเป็นผลงานของท่านเป็นส่วนใหญ่ แต่ท่านก็ไม่ต่อล้อต่อเถียงด้วย ตอนนั้นอาตมาก็อยู่ด้วย  หลวงพ่อมอบให้เป็นเจ้าอาวาสวัดป่าสุคะโต ส่วนหลวงพ่อเป็นเจ้าอาวาสวัดภูเขาทอง เราตกลงกันว่า หากเขาอยากได้ ก็ให้เขาไป ย้ายไปอยู่ที่อื่นก็ได้

หลวงพ่อย้ายไปท่ามะไฟหวาน ส่วนอาตมาไปภูหลง ที่ทำอย่างนี้ไม่ใช่เพราะอยากทิ้งสุคะโต แต่รู้ว่าหากอยู่ก็จะเกิดปัญหา  และเชื่อว่าหากให้เขามาบริหารสุคะโต ไม่นานเขาก็ต้องแพ้ภัยตัวเอง  แล้วก็เป็นอย่างนั้นจริง ๆ พระกลุ่มนี้ได้อพยพออกไปในปี ๒๕๓๖ หลังจากมีเรื่องขัดแย้งกับชาวบ้าน  ผู้ว่า ฯ ก็เลยขอให้สุคะโตปลอดพระสักพักคือหนึ่งพรรษา  เพื่อให้เรื่องสงบ  ครั้นถึงปี ๒๕๓๗ อาตมาก็กลับมาฟื้นสุคะโต ตอนแรก ๆ มีพระแค่ ๒-๓ รูป ตอนหลังก็มาอยู่กันมากขึ้น และอยู่ต่อเนื่องจนทุกวันนี้ ส่วนหลวงพ่อเมื่อมีพระมาช่วยดูแลวัดภูเขาทอง ท่านก็กลับมาอยู่สุคะโตเป็นหลัก

ที่เล่ามานี้เพื่อชี้ให้เห็นวิธีแก้ปัญหาของหลวงพ่อ เวลามีคนมุ่งร้ายท่านหรือทะเลาะเบาะแว้งกับท่าน ท่านไม่คิดจะเอาผิดเอาถูกกับใคร ท่านก็พยายามชี้แจงว่าความจริงเป็นอย่างไร ไม่ได้เป็นอย่างที่เขาพูด  แต่หากเขาไม่ยอมรับ ไม่เข้าใจ ท่านก็ไม่ยืนกราน ท่านไม่มีความยึดมั่นถือมั่นว่าฉันถูก แกผิด เพราะฉะนั้นฉันไม่ยอมแก วิธีคิดอย่างนี้ไม่มีในความคิดของหลวงพ่อเลย แม้ท่านมั่นใจว่าท่านทำถูก ไม่ได้ทำอะไรผิด แต่ท่านก็ไม่ได้ยึดมั่นถือมั่นในความถูกต้อง  ท่านรู้ว่าถ้ายึดมั่นถือมั่นและทุ่มเถียงกัน ต่างฝ่ายต่างไม่ยอมแพ้ก็จะเกิดความวุ่นวาย  ท่านยอมถอยดีกว่าที่จะทำให้เกิดความวุ่นวาย ถ้ายึดมั่นถือมั่นในความถูกต้อง แล้วเกิดผลเสียมากมาย ท่านไม่ทำ

การไม่ยึดติดถือมั่นในความถูกต้อง เป็นเรื่องหนึ่งที่อาตมาได้เรียนจากหลวงพ่อ  ที่จริงได้เห็นมาตั้งแต่บวชใหม่ ๆ จำได้ว่าปี ๒๕๒๘ ปีนั้นมีพระมาจำพรรษากว่าสิบรูป แต่ก่อนไม่เคยมีพระมากขนาดนั้น เพราะกุฏิมีน้อย อีกทั้งอาหารก็อัตคัด  แต่พอสร้างกุฏิเพิ่มก็สามารถรองรับพระได้มากขึ้น  ศาลาหน้าสร้างเสร็จในปีนั้น ได้ทันใช้วันออกพรรษา  ปลายพรรษามีพระสองรูปที่ผิดใจกันจนถึงกับทะเลาะและวางมวย สาเหตุเพียงเพราะแย่งหนังสือพิมพ์รายสัปดาห์ฉบับเดียวกัน  ฝ่ายหนึ่งเป็นคนออกเงินให้โยมไปซื้อจากชัยภูมิ เมื่อซื้อมาแล้ว ผู้ฝากซื้อไม่อยู่ พระอีกรูปหนึ่งจึงหยิบไปอ่าน  ครั้นผู้ฝากซื้อมาเห็นก็จะเอามาอ่าน อีกฝ่ายไม่ยอมก็เลยทะเลาะกัน ฝ่ายหนึ่งบอกว่าฉันเป็นคนออกเงิน  อีกฝ่ายบอกว่าฉันเห็นก่อน ต่างฝ่ายต่างก็คิดว่าฉันถูก อีกฝ่ายผิด ไม่มีใครยอม สุดท้ายก็เลยต่อยกัน เป็นเรื่องเป็นราวใหญ่โตในวัด

เมื่อหลวงพ่อทราบเหตุการณ์ แทนที่จะตัดสินว่าใครผิดใครถูก ท่านกลับเตือนใจพระทั้งสองรูปว่า อย่าเอาผิดเอาถูกกัน ถ้าเอาผิดเอาถูกกันเมื่อไรมันก็ไม่จบ ท่านสอนให้นึกถึงใจของกันและกัน ทั้งสองรูปคงได้คิด ลึก ๆ ก็รู้สึกผิดในสิ่งที่เกิดขึ้น เพราะพระต่อยกันเป็นเรื่องไม่ธรรมดา อุตส่าห์มาบวชเพื่อขัดเกลาจิตใจของตน แต่กลับปล่อยให้สติแตก ในที่สุดก็ได้คิด ได้สติ  พอถึงวันออกพรรษา ฝ่ายพระก็มีพิธีปวารณาตามประเพณี แต่ปีนั้นพระและโยมเห็นว่าควรมีการปวารณาร่วมกัน ก็เลยมีการล้อมวงรอบกองไฟในตอนกลางคืน หน้าศาลาไก่ มากันทั้งวัด แล้วพระคู่กรณีก็กราบขอขมาต่อหลวงพ่อ  ขอโทษคณะสงฆ์แล้วก็คืนดีกัน

หลวงพ่อไม่ได้บอกให้เขาคืนดีกันนะ แต่พูดให้เขาคิดว่าอย่าเอาผิดเอาถูก เขาก็ได้คิด ในที่สุดพรรษานั้นก็จบลงด้วยดี คืนนั้นมีหลายคนร้องไห้ด้วยความปีติซาบซึ้ง อันนี้สะท้อนถึงวิธีการของหลวงพ่อในการจัดการกับความขัดแย้ง ท่านไม่ได้คิดเหมือนคนทั่วไปว่า เมื่อเกิดเหตุแล้วต้องมีการชี้ผิดชี้ถูก ท่านมองว่ามันไม่มีประโยชน์ แม้ตัดสินว่าฝ่ายหนึ่งถูก ฝ่ายที่ถูกตัดสินว่าผิดก็ย่อมไม่พอใจ ยากที่จะคืนดีกัน  แต่หลวงพ่อมองว่าถูกหรือผิดไม่สำคัญเท่ากับการหันหน้าเข้าหากัน และไม่กลับทำอย่างเดิมอีก ท่านมองข้ามความถูกความผิดไปสู่การคืนดีและความสามัคคีกันมากกว่า ชี้ถูกชี้ผิดแต่คนยังทะเลาะกันอยู่จะมีประโยชน์อะไร ชี้ถูกชี้ผิดแต่คู่ขัดแย้งยังกินใจกันอยู่ก็ไม่มีประโยชน์

ทุกวันนี้เวลาสามีภรรยาหรือพี่น้องทะเลาะกัน  ลงกันไม่ได้ เพราะต่างฝ่ายต่างยึดมั่นในความถูกต้องของตน  คิดแต่จะเอาผิดเอาถูก ต่างพยายามยืนยันว่าฉันถูก แกผิด อีกฝ่ายก็บอกว่าแกผิดฉันถูก ถึงแม้จะมีคนมาตัดสินว่าสามีถูก ภรรยาผิด หรือว่าภรรยาถูก สามีผิด แล้วมันช่วยทำให้สองฝ่ายคืนดีกันได้ไหม ความกินแหนงแคลงใจก็ยังมีอยู่ แต่สิ่งที่หลวงพ่อทำให้เห็นเป็นแบบอย่างก็คือ อย่าคิดแต่จะเอาถูกเอาผิดจากกันและกัน โดยเฉพาะคนใกล้ชิดกัน เราต้องก้าวข้ามจุดนั้นไปให้ได้ และเมื่อท่านเจอกับตัวเอง  ท่านก็ทำให้เราเห็นด้วย ไม่ใช่แค่สอนเท่านั้น ถึงเวลาท่านก็พร้อมจะถอย ทำให้เราเข้าใจคำว่า แพ้เป็นพระ ชนะเป็นมาร

นี่คือบทเรียนอย่างหนึ่ง ที่อาตมาและลูกศิษย์ได้เรียนรู้จากหลวงพ่อ ท่านไม่เพียงสอนธรรมระดับโลกุตระ จนถึงขั้นว่าไม่เป็นอะไรกับอะไร ซึ่งทำให้อยู่เหนือทุกข์ได้เท่านั้น แต่ท่านยังสอนเรื่องพื้น ๆ หรือธรรมะขั้นพื้นฐานที่ช่วยให้อยู่ร่วมกันอย่างสงบสุข เช่น ความเมตตา ไม่ถือโทษโกรธเคือง  รวมทั้งการไม่คิดแต่จะเอาถูกเอาผิด เพื่อแก้ปัญหาความขัดแย้ง กับชาวบ้านก็ดี กับคณะสงฆ์ก็ดี กับหมู่มิตรสหายก็ดี เรื่องเหล่านี้ผู้คนไม่ค่อยได้รับรู้แล้วเพราะว่าหลังจากปี ๒๕๓๗ สุคะโตก็มีความสงบราบรื่น หลวงพ่อก็เป็นที่ยอมรับของผู้คนแล้ว แต่หลายคนก็อาจจะไม่รู้ว่าก่อนมาถึงจุดนี้ท่านต้องเจออะไรมาบ้าง อันนี้เป็นประวัติช่วงหนึ่งของหลวงพ่อที่ควรจะรับรู้ไว้

อีกเรื่องที่อยากพูดก็คือ  นอกจากความเมตตาซึ่งทำให้ท่านมีจิตใจอ่อนโยนแล้ว หลวงพ่อยังมีความมั่นคงหนักแน่นมาก  สมัยที่อาตมาขึ้นมาช่วยศูนย์เด็กก็ดี สหกรณ์ข้าวก็ดีในปี ๒๕๒๓ อย่างที่เล่าเอาไว้ ทางการบ้านเมืองมองพวกเราอย่างระแวง ยิ่งตอนหลังอาตมามาบวชที่นี่ ก็มีเพื่อน ๆ ขึ้นมาปฏิบัติธรรมด้วยกันหลายคน  ที่มาเยี่ยมเยียนก็มีไม่น้อย ในสายตาของเจ้าหน้าที่รัฐ คนเหล่านี้คือนักศึกษา และนักศึกษาก็คือพวกหัวเอียงซ้าย พวกคอมมิวนิสต์อย่างที่เล่าไปแล้ว  จึงเพ่งเล็งเป็นพิเศษ หลวงพ่อก็รู้นะว่าการที่พวกเราขึ้นมาอยู่กับท่าน ทำให้ท่านถูกจับตามองอีก แต่ท่านไม่มีความวิตกทุกข์ร้อนเลย ท่านไม่ห่วงด้วยว่าจะมีอะไรเกิดขึ้นกับท่านบ้าง ท่านเห็นว่าพวกเรามาดี ตอนแรกก็มาช่วยชาวบ้าน ตอนหลังก็มาปฏิบัติธรรม ท่านก็พร้อมจะปกป้องพวกเราไม่หวั่นไหวเพราะการจ้องจับผิดของเจ้าหน้าที่รัฐ  อันนี้ไม่ใช่หาง่ายนะ เพราะว่าสมัยก่อนมีพระจำนวนไม่น้อย แม้กระทั่งพระวิปัสสนา ถ้าเกิดมีนักศึกษาหรือพระหนุ่มขึ้นมาอยู่กับท่าน และมีพฤติกรรมไม่เหมือนคนอื่น เช่น สนใจเหตุการณ์บ้านเมืองด้วย หรือมีคนแวะเวียนมาหาบ่อย ๆ  จนเจ้าหน้าที่รัฐจับตามอง ท่านก็จะรู้สึกไม่สบายใจ ยิ่งมีเจ้าหน้าที่รัฐมากระซิบว่า ระวังพระรูปนี้นะ  อาจเป็นคอมมิวนิสต์นะ  เจ้าอาวาสหรือหลวงพ่อเหล่านั้นก็อาจคล้อยตาม หรือระแวงเขาไปด้วย  

ช่วงปี ๒๕๒๑ รุ่นพี่ของอาตมาคือพระประชา ปสนฺนธมฺโม ท่านฝึกปฏิบัติกับหลวงพ่อรูปหนึ่งทางภาคเหนือ พระประชาตอนที่เป็นนักศึกษาเคยนิยมซ้ายและถูกจับตาจากสันติบาล พอมาบวชสันติบาลก็ติดตาม  ทั้ง ๆ ที่ท่านตั้งใจทำกรรมฐาน แต่ก็มีการเขียนหนังสือ แปลหนังสือบ้าง  เจ้าหน้าที่รัฐก็ไปกระซิบกับเจ้าอาวาสว่า พระรูปนี้ไม่น่าไว้วางใจ  ปรากฏว่าเจ้าอาวาสก็เชื่อเจ้าหน้าที่ และระแวงท่าน ในที่สุดท่านก็ต้องย้ายวัด ตอนหลังก็ไปอยู่สวนโมกข์ และลาสิกขาหลายปีหลังจากนั้น 

อย่างไรก็ตามเรื่องแบบนี้หลวงพ่อคำเขียนไม่เคยทำเลย ทั้ง ๆ ที่การขึ้นมาอยู่วัดของพวกเราไม่ได้ทำให้ท่านสบายขึ้นเลย กลับทำให้ท่านถูกจับตามากขึ้น แต่เนื่องจากท่านเห็นว่าพวกเราตั้งใจมาปฏิบัติ ท่านก็พร้อมจะสนับสนุนและปกป้องพวกเรา ท่านไม่มีความหวั่นไหวหรือกลัวเกรงเลย อันนี้อาตมาเชื่อว่าเป็นเพราะความมีปัญญาของท่านก็ได้  แม้ท่านเป็นพระกรรมฐานแต่ก็ติดตามข่าวสารบ้านเมือง ทำให้รู้ว่าอะไรเป็นอะไร  พระกรรมฐานจำนวนมากไม่รู้เท่าทันเหตุการณ์บ้านเมืองจึงมักเชื่อเจ้าหน้าที่บ้านเมืองง่าย เช่น ตอนเกิดเหตุการณ์ ๖ ตุลา หลายรูปก็มองว่านักศึกษาเป็นคอมมิวนิสต์ คิดไม่ดีกับบ้านเมือง เป็นคนชั่วร้าย แต่หลวงพ่อติดตามข่าวสารบ้านเมืองอยู่บ้าง  และท่านมีปัญญารู้จักไตร่ตรองแยกแยะว่าอะไรถูกอะไรผิด ท่านจึงไม่ได้เชื่อคำพูดของเจ้าหน้าที่บ้านเมืองเสมอไป ที่จริงประสบการณ์ของท่านเองก็ทำให้ท่านตระหนักว่าเจ้าหน้าที่รัฐนั้นบางครั้งก็เชื่อไม่ได้ เพราะมีอคติ หวาดระแวง เพราะฉะนั้นไม่ว่าเจ้าหน้าที่รัฐจะมาเป่าหูท่านอย่างไร ท่านก็หนักแน่นไม่หวั่นไหว อันนี้เป็นสิ่งที่หาได้ยากจากอาจารย์กรรมฐาน บางท่านโอนเอนเพราะกลัวการคุกคามของเจ้าหน้าที่รัฐ แต่ความกลัวอย่างนี้ไม่มีในจิตใจของหลวงพ่อคำเขียนเลย

จนกระทั่งปี ๒๕๒๘ ก็ยังมีเจ้าหน้าที่รัฐมาติดตามสอดส่องพระและคนในวัด เพราะว่ามีคนหนุ่มสาวขึ้นมาปฏิบัติธรรมกันเป็นระยะ ๆ  แต่หลวงพ่อไม่ค่อยเล่าให้พวกเราฟังว่าเกิดอะไรขึ้น และท่านคุยอะไรกับเจ้าหน้าที่บ้าง ท่านอยากให้เราปฏิบัติเต็มที่ ไม่ต้องพะวงกับอะไรทั้งสิ้น  พวกเราทั้งพระและโยมจึงอยู่ได้อย่างสงบสุข มั่นใจอุ่นใจว่ามีผู้ปกป้องเรา อันนี้ก็เป็นเหตุผลหนึ่งที่ทำให้อาตมาอยู่ได้นาน เพราะว่าจริง ๆ แล้วอาตมาก็มีพฤติกรรมไม่เหมือนพระทั่วไปเท่าไร พรรษาแรกก็เรียบร้อยดี แต่พอถึงพรรษาที่สองก็มีกิจไปกรุงเทพ ฯ  ไปบรรยาย ไปอบรมต่าง ๆ แต่ท่านก็ไว้ใจว่าที่อาตมาทำทั้งหมดเป็นของดี เป็นการทำประโยชน์เพื่อสังคม ไม่ได้ไปทำอะไรที่ไม่ถูกต้อง ท่านจึงไม่ท้วงติง  แค่ดูอยู่ห่าง ๆ   ที่จริงท่านเห็นด้วยว่าพระเราจะต้องบำเพ็ญประโยชน์เพื่อผู้อื่นด้วย  ท่านจึงไม่ขัดขวางงานที่อาตมาทำทั้งงานสังคมและงานเขียน ขณะเดียวกันก็เปิดโอกาสให้อาตมานำเอาการปฏิบัติธรรมมาใช้กับการงานด้วย

ตั้งแต่บวชมา อาตมาเห็นถึงความหนักแน่นมั่นคงของหลวงพ่อ นอกเหนือไปจากความเมตตากรุณา ซึ่งหาได้ยากในยุคนั้น ระยะหลังท่านก็ได้รับความยกย่อง นับถือ และรับรองจากทางการบ้านเมืองมาก ได้รับรางวัลมากมาย แตกต่างจากเมื่อ ๓๐ ปีที่แล้วมากเลย จากคนที่เคยถูกกล่าวหาว่าเป็นแนวร่วมคอมมิวนิสต์ กลายเป็นผู้ที่ทำประโยชน์ให้แก่พระศาสนาและบ้านเมือง อันนี้เป็นธรรมดาโลก เรียกว่าโลกธรรม การทำอะไรดี ๆ ใหม่ ๆ และแหวกแนว ไม่เหมือนใคร  ทีแรกก็มักถูกคนระแวง ถูกคนเยาะเย้ยถากถางหรือมุ่งร้าย แต่หากยังยืนหยัดและทำต่อเนื่องไม่ท้อถอย  ในที่สุดผู้คนก็จะยอมรับและยกย่องนับถือ อันนี้เป็นธรรมดาโลก หลวงพ่อจึงไม่หวั่นไหวไปกับคำยกย่องสรรเสริญนั้น เพราะถึงที่สุดมันก็เป็นแค่สมมติเท่านั้น